ExpressVPN anketi, çocukların sosyal medyada karşılaştığı riskleri ortaya çıkardı

TikTok, Instagram ve Facebook fiziksel yerler olsalardı, çoğu ebeveyn çocukların buraları tek başlarına ziyaret etmelerine izin vermezdi. Ancak, çoğu sosyal medya platformu kullanıcıların (şirketlerin çocuklardan veri toplamalarını önleyen yasalar nedeniyle) 13 yaşından büyük olmalarını gerektirmesine rağmen, her gün sosyal ağ sitelerini ziyaret eden 4 yaşına kadar küçük çocuklarla konuştuk. 

Çocukların sosyal medyayı kullanma boyutunu daha iyi anlamak ve bunların risklerini ortaya çıkarmak amacıyla ExpressVPN, ABD ve Birleşik Krallık’tan 4 ile 13 yaş arasında ve internete erişimi olan 2.000 çocuğun ve bu çocukların ebeveynlerinin veya velilerinin (2.000’den fazla yetişkin) katıldığı bir anket gerçekleştirdi. 

[Tüm ailenizin çevrimiçi ortamda güvende olduğundan emin olun. Bir VPN indirerek tüm cihazlarınızı güvende tutun]

Bu grup, çocukların sosyal medya sitelerini ne sıklıkla ziyaret ettikleri, çocukların bu platformları kullanırken karşılaştıkları tehlikeler ve ebeveynlerin bu gerçeği nasıl idare ettikleri konularında bir bakış sunuyor.

Bulgularımızın bazılarını, ebeveynlerin çocuklarını internet üzerinde güvende kalma konusunda nasıl eğitebilecekleriyle ilgili ipuçlarıyla birlikte aşağıda listeledik.

Bazı 4 yaşındaki çocuklar sosyal medyada günde 21 dakika harcadıklarını belirtiyor 

Ankete katılan ebeveynlerin yalnızca dörtte biri 4 ile 13 yaş arasındaki çocuklarının bir sosyal medya hesabına sahip olmalarını izin verdiğini söylese de (ABD’de %29 ve Birleşik Krallık’ta %21) çocukların yarısından fazlası sosyal medyayı kullandıklarını itiraf etti. 

Sosyal medya kullanan ABD’li çocuk oranı (%63), Birleşik Krallık’taki çocuk oranına (%53) göre oldukça fazla. Ve bu çocuklar sosyal medya platformlarında günde ortalama 28 dakika geçiriyor.

Beklendiği üzere, çocukların yaşı büyüdükçe sosyal medyada geçirdikleri süre de artıyor. 13 yaşındaki Amerikalı ve Britanyalı çocukların günlük ortalama 45 dakikaya sahip olması sürpriz değilken, sosyal medya platformlarına erişimi olan 4 yaşındaki çocuklar sosyal medyada her gün ortalama 21 dakika geçiriyor. 

Ebeveynler çocuklarının internette ne yaptıklarının farkındalar mı? Neredeyse hiç kimse, çocuklarının bir yıl içinde internet aktivitelerini takip etmediklerini belirtmedi. Kimisi diğerlerine göre daha sık kontrol ederken, %54’ü çocuklarının çevrimiçi aktivitelerini günlük olarak veya günde birden fazla defa takip ettiklerini söyledi. 

Ebeveyn ve velilerin kontrol yöntemleri telefon ve tabletlerini kontrol etme, erişimi engelleme, çocuklarını çevrimiçiyken izleme veya ebeveyn kontrolü yazılımlarını ve uygulamalarını kullanmayı içeriyor.

Ebeveynlerin izin verdikleri internet aktiviteleri konusunda ise, %87’si çocuklarının YouTube ve Netflix gibi sitelerde video izlemelerine izin verdiklerini ifade etti. %80’den fazlası çocuklarının oyun oynamak için de internete erişmelerine izin verirken, %28’i çocuklarına makale okuyabilmeleri için internet erişimlerine izin vermede bir sorun görmediklerini belirtti. 

Ebeveynlerin yalnızca küçük bir oranının çocuklarına sosyal medya hesapları açmak için izin vermesi ile beraber, sosyal medya kullanan çocukların çoğunun bunu ebeveyn veya veli izni olmadan yaptıklarını ve bu platformlara interneti diğer amaçlar için kullanmalarına izin verildiği sırada eriştiklerini varsayabiliriz. 

Çocukların internette karşılaştığı en büyük tehditler 

Ebeveynlik endişelerle doludur ancak sosyal medya çağında, anne ve babalar yeni bir tür acizlik ile karşılaşıyor. Çoğu ebeveyn, sosyal medya kullanımıyla birlikte gelen potansiyel tehlikelerin farkında. Siber zorbalık, gizliliğin ihlali, kendini diğer kişilerle karşılaştırmadan kaynaklanan depresyon ve—en endişe verici olarak—internette küçük çocukları sömüren kişiler.  

Ebeveynlere en büyük internet tehlikelerinin neler olduğunu sorduğumuzda, katılımcıların %59’u çocuklarının zorbalığa uğramalarından endişelendiklerini belirtti. Bunun ardından ise çocuklarının internette kötü kişiler tarafından güven kazanmak amacıyla kandırılmaları endişesi, çocuklarının internette çirkin içeriklerle karşılaşmaları korkusu ve diğer kullanıcılar tarafından siber takibe veya tacize uğramaları riski geliyor. 

Peki küçük çocuklar internette yaşadıkları deneyim hakkında neler söylüyor? Çocuk katılımcılarımız arasındaki en büyük rahatsızlık, internette birinin kaba olması veya küfür etmesi (%34) iken, bunu korkutucu videolar görmek takip ediyor ve ardından korkutucu görüntüler görmek geliyor.

Ebeveynlerin korkularını teyit edecek şekilde, çocukların %22’si internette zorbalıkla karşılaştığını kabul ediyor. Üzücü bir şekilde, katılan çocukların %17’si yabancı birisinin hangi okula gittiğini sorduğunu ve %14’ü ev adreslerinin sorulduğunu belirtti. 

Çocukların bu olumsuz senaryoları en sık şekilde yaşadıkları platformlar şunları içeriyor:

ABD’de

• YouTube (43%)
• Facebook (35%)
• TikTok (28%)
• Roblox (27%)
• Instagram (26%)

Birleşik Krallık’ta

• Roblox (34%)
• YouTube (34%)
• TikTok (25%)
• Fortnite (21%)
• Facebook (16%)

Çocuklar, sosyal medya kullanırken yalan söylemeleri gerektiğini hissediyor

Beklendiği gibi, sosyal ağ siteleri 13 yaşından küçük çocukların bu sitelere erişimine izin vermediğinden dolayı, çocuk katılımcılarımızdan bazıları (%24) sosyal medyada yaşları hakkında yalan söylediklerini itiraf etti. 

Yaklaşık olarak altı çocuktan biri, sosyal ağ sitelerinde adresi veya konumu, sorulduğunda ne yaptığı ve görünümü hakkında yalan söylemiş.  

Her ne kadar neden yalan söylediklerini sormasak da bazı çocukların sosyal medya üzerinde nerede yaşadıkları, ne yaptıkları ve nasıl göründükleri hakkında yalan söyledikleri gerçeği, kendilerini internet ortamında (büyük ihtimalle yabancılardan) korumaları gereksinimi hissettiklerini belirtiyor. Ayrıca bu, sosyal medyanın onlar üzerinde kurduğu sosyal normlara/baskılara bağlı kalmaya çalıştıklarına dair bir işaret de olabilir ve bu da nihayetinde akıl sağlıklarına zarar verebilir. 

Daha fazla çocuk internete eriştikçe küçük çocuklar arasında sosyal medyanın kullanımının yalnızca yükselmesinin beklenmesiyle birlikte, çocuklara sosyal medya güvenliğini öğretme ihtiyacı hiç bu kadar önemli olmamıştı. 

Çocuklar internette nasıl güvende kalacaklarını ebeveynlerinden, okuldan ve arkadaşlarından öğreniyor

Sorulduğunda, ebeveynlerin %76’sı küçük çocuklarına sosyal medyadan nasıl uzak durulacağını öğretme ve internette kendilerini koruma konusunda eğitme sorumluluğunun kendilerine ait olduğuna katılıyor. Bu, internet güvenliği konusunda kendilerini ebeveynlerinin veya velilerinin eğittiğini belirten %84’ten fazla çocuk ile desteklendi. 

Çocuklara sosyal medyada güvende olmayı öğretme sorumluluğunun okullara (%8) ve sosyal medya şirketlerine (%5) ait olduğunu düşünen ebeveyn sayısı az olmasına rağmen, çocukların neredeyse yarısı (Birleşik Krallık’ta %57 ve ABD’de %40) bunu okulda öğrendiklerini söylerken, %17’si arkadaşlarının öğrettiğini belirtti. 

Çocukları internette güvende tutmak için 5 ipucu

Çocuklar ve gençler ekran karşısında daha önce hiç olmadığı kadar zaman geçiriyor. Çoğu okul, okul çalışmaları için (özellikle pandemi sonrasında) uzaktan eğitimi teşvik ediyor ve internet, çocukların arkadaşlarıyla ve aileleriyle iletişim hâlinde olmaları için harika bir yöntem hâline geldi. 

Bir çocuğun internet ve sosyal medya ile tanışmasının kaçınılmaz hâle gelmesiyle birlikte, işte onları internette olabildiğince güvende tutmak için atabileceğiniz adımlar:

1. Ebeveyn kontrolleri kurun

Evinizdeki farklı cihazlar ve uygulamalar için ebeveyn kontrolleri kurmak, çocuğun ekran süresini sınırlandırmaya ve internette gezerken neye maruz kaldıkları şeyleri kontrol etmeye yardımcı olabilir. 

Ebeveyn kontrollerini kullanarak şunları yapabilirsiniz:

• Evinizdeki her aile üyesinin erişebildiği içerikleri yönetin
• Uygunsuz görüntüleri, metinleri veya videoları içeren uygulamaları engellemek için özel içerik filtreleri düzenleyin
• Çocuğunuzun internette gezmek için internete erişebileceği bir zaman belirleyin
• İnternette gezinme için bir süre sınırı belirleyin

Çocuğunuzun erişebildiği, aşağıdakiler dâhil tüm platformlara ebeveyn kontrolleri eklediğinizden emin olun:

• Oyun konsolları
• Uygulamalar ve tüm çevrimiçi hizmetler/oyunlar
• Google ve Yahoo gibi arama motorları
• Ev ağı ve Wi-Fi
  
  

2. Çocuklarla açık bir iletişim geliştirin

Çocuğunuzu sizinle her şeyi paylaşmak rahat olacağı bir ortam oluşturun. Dürüstlüğü teşvik etmek, çocuğunuzun size güvenmesini sağlamak ve, siber zorbalıkla karşılaşıp karşılaşmadığı dâhil olmak üzere, internet üzerinde gördükleri uygunsuz her şeyi sizinle paylaşmalarını sağlamak için çok önemlidir.

Çocuğunuzun size açılmasını sağlamakta zorluk çekiyorsanız işte bunu sağlamak için deneyebileceğiniz birkaç metod:

• Çocuğunuzun bunu bir kağıda yazmasını ve bu kağıdı o çevrenizde olmadığında açıp okuyabileceğiniz bir kutuya koymasını isteyin.
• Çocuğunuzun internet üzerinde yaşadığı garip olayları mesajla ve e-posta ile size yazmasını isteyin. 
• Çocuğunuza, ailenizden tamamen ayrı bir kişi ile konuşmayı istemesi durumunda Childhelp USA veya ChildLine UK ile iletişime geçebileceğinden haberdar edin ve bu hizmetin ona gerekli desteği ve kullanışlı bir kılavuz sağladığını açıklayın. 

3. İnternet üzerinde yabancı kişilerle arkadaşlık etmemelerini hatırlatın

Çocuğunuza, internetteki ve gerçek hayattaki ‘yabancı tehlikesi’ni hatırlatmak önemlidir. İnternette konuştukları herhangi bir kişiye şüpheyle yaklaşmalarını ve onları tanımıyorlarsa arkadaş edinmemelerini söyleyin. 

• İnternetteki insanların sahte profiller oluşturabileceğini ve başka bir kişiymiş gibi davranabileceklerini açıklayın. Örneğin, yaşları hakkında yalan söyleyebilirler ve aslında bir yetişkin iken bir çocuk veya genç gibi davranabilirler. 
• Çocuklarınıza, internet üzerinden arkadaşlarıyla ne paylaştıkları konusunda dikkatli olmalarını söyleyin. Hangi okula gittiklerini ve arkadaşlarıyla nerede buluştuklarını asla paylaşmamalarını isteyin. Yabancılar bu tür bilgilerle çocukları takip edebilirler. 
• Doğrudan mesaj veya video sohbeti kullanan sitelerin ve uygulamaların tehlikelerinden bahsedin. 
• İnternette yabancı birinin onlarla yüz yüze görüşmeyi istediklerinde hemen size söylemelerini sağlayın. İnternetten tanıştıkları biriyle yüz yüze tanışmanın güvenli olmadığını hatırlatın. 

4. Kullanıcı adı güvenliğini değerlendirin

Çocuklarınızı, herkese açık kullanıcı adlarının kendi adlarına benzememesi gerektiği konusunda uyardığınızdan emin olun. Örneğin, çocuğunuzun adı Sinan Yavuz ise ve 2013’te doğduysa, sosyal medyada veya oyun uygulamasında kullandığı kullanıcı adının “SinanYavuz13” olmaması gerektiğini ona anlatın.

Kişisel bilgileri içeren kullanıcı adları, kötü amaçlı kişilerin çocukları takip etme fırsatını sunar. Bunun yerine, çocuklarınızı internette kullandıkları kullanıcı adları konusunda mümkün olduğu kadar yaratıcı olmaları için teşvik edin. 

5. VPN kullanın

VPN, veya virtual private network (sanal özel ağ), internet trafiğinizi güvenli bir tünel içerisinden yönlendirir. Bu demek oluyor ki VPN indirmek yalnızca aile üyelerinizi internet üzerinde korumanın ve tüm verilerinizi şifrelemenin yanı sıra size farklı bir konumdan yeni bir IP adresi vererek anonimliğinizi artıracaktır.